Schaken en voetbal

Schaken heeft meer gemeen met voetbal dan we zouden denken: Tactiek, positiespel en pressing zijn ongetwijfeld enkele termen die ons in eerste instantie te binnen schieten. Het wordt nog verwanter met elkaar nu het Nederlands databedrijf Gracenote een computerprogramma heeft ontwikkeld dat voorspelt wie Europees kampioen gaat worden. De toepassing gebruikt hiervoor een wiskundig model dat gebaseerd is op onze ELO-rating. De Hollandse bollebozen verwerkten hiervoor in hun software de volgende factoren:

*De sterkte van de tegenstrever, waarbij alle ooit gespeelde matchen worden meegeteld en recente wedstrijden harder doorwegen.
*Het doelpuntensaldo, waarbij bijvoorbeeld een zuinige zege van een topland tegen een voetbaldwerg ook punten kost.
*Het thuisvoordeel, onmiskenbaar een pluspunt als een team voor eigen volk speelt.
*Het historische gemiddelde van gelijke spelen, m.a.w. in schaaktermen uitgelegd: Als de ELO-scores van de ploegen dicht bij elkaar liggen verhoogt de kans op een gelijkspel.

Om de uiteindelijke Europese kampioen te kennen werd elke match 100 keer gesimuleerd. Vervolgens spuwde de computer allerlei procenten uit en hiermee werd een speeltabel opgesteld van de achtste finale tot en met de eindwedstrijd in Parijs tussen de best presterende voetballanden. U bent ongetwijfeld benieuwd naar het resultaat? Wel u gelooft het nooit... België speelt de finale en dat tegen gastland Frankrijk, maar we gaan uiteindelijk wel de boot in. Of we enige vorm van vertrouwen in dit kansberekeningsprogramma mogen hebben? Dat gaan we weten op zondag 10 juli wanneer de EK-finale in Parijs wordt gespeeld. We mogen echter het vel van de beer niet verkopen vooraleer hij geschoten is: Eerst moeten we goelash maken van Hongarije...
De weg naar de finale van de Belgen volgens Gracenote vind je hier: De weg naar Parijs

Volgende week start ons zomerprogramma. Traditiegetrouw beginnen we met een zomerblitz. Iedereen is welkom, jong, oud, lid of geen lid, kom gerust af naar ons lokaal. We starten omstreeks 14h. Een bijkomende reden om eens te passeren is de achtste manche van het Belgisch kampioenschap beachvolley op het Polenplein voor ons lokaal en dat kan soms héél schoon zijn om naar te kijken (knipoog)...

Topschaak in Leuven

Universiteitsstad Leuven vormt momenteel het decor voor de tweede etappe in de 'Grand Chess Tour'. Een schaakevenement bestaande uit vier afzonderlijke tornooien op verschillende locaties op deze aardbol. Parijs mocht de spits afbijten en in een mix van rapid- en blitzpartijen was het de Amerikaan Nakamura die triomfeerde. Dit weekend is het circus neergestreken in ons eigenste Leuven, daarna volgt St. Louis (U.S.A.) en de Engelse hoofdstad Londen sluit dit vierluik af.
In het historische stadhuis werd afgetrapt met een simultaan tussen de wereldtoppers en een kransje van genodigden en getalenteerde schaakkinderen. Iedere topper speelde vijf zetten en werd dan afgelost door een andere grootmeester. Het idee hierachter was dat zo niemand kon vermoeid raken met het oog op de start van het echte 'geschaak' de dag nadien. Nadelig leek dan weer dat er soms stellingen op het bord verschenen, die niet zo simpel leken. Anand die als één der laatsten in de ring stapte, kreeg zo gecentraliseerde koningen op zijn bord. Wellicht wilde zijn voorganger een plaagstootje uitdelen? Al bij al een geslaagd initiatief en een mooie binnenkomer waarbij vooral de amateurschakers zich te pletter amuseerden.
Halfweg het tornooi, na het rapidgedeelte, staat wereldkampioen Carlsen aan de leiding, maar dat ging niet zo vanzelfsprekend. De eerste rapiddag verloor de Noor zelfs twee partijen, waarvan ééntje na zeventien zetten (voor de partij zie verder)! Grootste concurrent voor de eindzege Nakamura deed het mogelijk nog slechter en kende een complete offday met drie nederlagen in zijn eerste drie matchen. Dag één bracht zo een verrassende top drie met Anand, Caruana en So.
Magnus Carlsen moet goed geslapen hebben want op dag twee haalde hij verschroeiend uit: Een kurkdroge 4 op 4 bracht hem terug helemaal bovenaan. Nakamura is nog steeds nergens en kampeert nog altijd in de onderste regionen met een voorlaatste plaats, de tornooizege kan hij nu al op zijn buik schrijven. Na het afsluiten van de rapidpartijen staat Carlsen solo aan de leiding (6/9) gevolgd op een zucht door So (5.5) en Anand (5). Vandaag start het tweede luik van het Leuvense schaakgebeuren met de blitzpartijen. Live kun je alles volgen op de site van de organisatoren ( Grand Chess Tour Leuven ) of via Playchess ( Leuven ).

Tot slot nog dit: Vanaf twee juli gaan we terug van start met onze zomerprogrammatie. Een prima training om uw schaakcapaciteiten op peil te houden gedurende de competitiearme zomer. Volgende week meer hierover...

Forza Belgica

De voornaamste bijzaak ter wereld staat weer volop in de schijnwerpers en dat heeft ook invloed op uw blogger van dienst: Aangezien onze nationale trots het maandagavond opneemt tegen de Squadra Azzura en ik zoals velen wellicht (?) benieuwd ben naar wat onze Rode Duivels er gaan van bakken, kom ik een dagje vroeger met mijn schrijfsels. Veel valt er op clubgebied niet te melden, de competitie is geschiedenis en het was op zijn zachtst gezegd nogal windstil in het lokaal afgelopen zaterdag. Volgende week zal er behoorlijk wat meer animo zijn, maar daar heeft het schaken niets mee te maken: De kalendermaker van het Europees voetbalkampioenschap zorgde voor België-Ierland op zaterdag en dan nog eens om 15h00 plaatselijke tijd. Van schaken zal er weinig in huis komen, maar u mag natuurlijk altijd onze 'jongens' komen aanmoedigen.

Van vrijdag (17/06) tot en met maandag (20/06) komt het kruim van het topschaak naar België om het tegen elkaar op te nemen in een mix van rapid- en blitzschaak. De plaats van afspraak is het stadhuis van Leuven. Wereldkampioen Carlsen, de Nederlander Giri en de ex-wereldkampioenen Anand en Kramnik tekenen alvast present. Meer info vind je op de site van de organisatie Your Next Move .

Victor Korchnoi (23/03/1931 - 06/06/2016)

Het is bijltjesdag in de sportwereld...  Nadat de allergrootste uit de bokswereld de legendarische Mohammed Ali het tijdelijke voor het eeuwige heeft geruild, bereikt ons nu ook slecht nieuws uit de schaakwereld. Viktor Korchnoi, bijgenaamd Viktor de Verschrikkelijke is niet meer. Hieronder een uitgebreide biografie van één van de allergrootsten uit de schaaksport.

Viktor Lvovich Korchnoi werd geboren op 23 maart 1931 in het toenmalige Leningrad, nu Sint-Petersburg. Hij leerde op zesjarige leeftijd schaken. Tijdens de Tweede Wereldoorlog had de jonge Viktor het moeilijk. Naar eigen zeggen overleefde hij het Beleg van Leningrad omdat hij de rantsoeneringsbonnen kreeg van gestorven familieleden. Toen de oorlog voorbij was legde Korchnoi zich volledig toe op het schaken en maakte al snel grote vorderingen : Op zestienjarige leeftijd werd hij voor het eerst jeugdkampioen van de Sovjetunie en op zijn twintigste kreeg hij de titel van Russisch meester, destijds de jongste ooit. De opgang van de jonge Viktor was ook Botwinnik niet ontgaan en die nodigde hem uit om te studeren aan zijn prestigieuze schaakschool. Hier kon hij zich meten met toptalenten als Tal, Petrosian & Spassky. In zijn beginperiode werd Korchnois stijl gekenmerkt door agressief tegenspel en een groot doorzicht in moeilijke defensieve stellingen. Een manier van spelen die hem afwisselend grote successen en geregeld ook pijnlijke nederlagen bezorgde. Gelukkig begonnen de schaaklessen van grootmeester Botwinnik langzaam maar zeker vruchten af te werpen : In 1956 werd Viktor Korchnoi grootmeester en deed hij voor het eerst mee aan de kampioenschappen van zijn land. Pas in 1960 zou hij voor de eerste maal kampioen worden van de Sovjetunie met een score van 14/19 (Leningrad). Dit huzarenstukje zou hij later nog driemaal herhalen: Viktor werd de beste van zijn land in 1962 (Jerevan), 1964 (Kiev) & 1970 (Riga). In 1961 mengde hij zich voor het eerst in de strijd om het wereldkampioenschap door zich in het Interzonetornooi van Stockholm te plaatsen voor het kandidatentornooi op Curaçao, waar hij verder geen rol van betekenis speelde. Het duurde tot 1967 voor ‘Viktor De Verschrikkelijke’ zich nog eens in de titeldebatten kon mengen. Na zijn sterke prestatie in het Interzonetornooi van Sousse, veegde hij in de kandidatenmatchen de vloer aan met achtereenvolgens Reshevsky (5.5-2.5) en Tal (5.5-4.5). De finale verloor hij echter van toekomstig wereldkampioen Boris Spassky (3.5-6.5). Korchnoi was er nu vast van overtuigd dat hij ooit eens de beste van de wereld zou worden, daarom bereidde hij zich maniakaal voor op de volgende kandidatencyclus. Zijn goeie vriend David Bronstein en zijn latere aartsvijand Anatoli Karpov hielpen hem bij het verwezenlijken van zijn levensdroom. Het mocht helaas niet zijn : Korchnoi won wel van Geller (5.5-2.5), maar moest zijn meerdere erkennen in Petrosian (4.5-5.5). 

In 1974 probeerde Viktor Korchnoi het nog eens : Het Braziliaanse wonderkind Henrique Mecking werd verslagen met 7.5-5.5 en ook Petrosian moest dit keer de duimen leggen (3.5-1.5). Zo bereikte Korchnoi de finale waar hem toptalent Anatoli Karpov wachtte. Onder hen beiden zou uitgemaakt worden wie wereldkampioen Bobby Fischer mocht partij geven. Ondertussen waren de relaties tussen Korchnoi en de Russische autoriteiten danig verzuurd : Viktor had de grootste moeite om trainingspartners te vinden ter voorbereiding van het duel tegen Karpov. Bronstein werd zelfs gestraft toen hij zijn schaakmaatje wilde helpen. Op het hoogste politieke niveau in de Sovjetunie was nog voor de match beslist dat Karpov moest winnen, want hij werd de hoogste kansen toebedacht om het Amerikaanse gevaar luisterend naar de naam Fischer te stoppen. Korchnoi hield niet van politieke spelletjes en verkocht zijn vel duur tegen Karpov. Na een regelrechte thriller eindigde de wedstrijd op 11.5-12.5 in het voordeel van Karpov. Aangezien Bobby Fischer weigerde om zijn wereldtitel te verdedigen werd Karpov prompt tot wereldkampioen uitgeroepen. Korchnoi werd meer en meer geïsoleerd door de Sovjetregering en mocht niet meer aan buitenlandse tornooien deelnemen omdat men vreesde dat hij zou overlopen naar het Westen. Hieraan kwam een einde in 1976 toen er meer en meer kritiek kwam op het feit dat Karpov wereldkampioen was geworden zonder tegen Fischer te spelen en dat diezelfde Karpov zich ook niet kon meten met de nummer drie van de wereld (Korchnoi) omdat die geboycot werd. Viktor Korchnoi nam in 1976 deel aan het IBM-tornooi in Nederland, dat hij overigens won. Na zijn overwinning vroeg hij aan Tony Miles, een Engels grootmeester, om voor hem de woorden ‘Political Asylum’ te spellen. Korchnoi was de eerste Sovjetgrootmeester die asiel aanvroeg in het Westen. Het deed de gespannen verhouding tussen Oost en West in volle Koude Oorlog zeker geen goed. Na een kort verblijf in Nederland , waar hij in 1977 zelfs landskampioen werd, emigreerde Viktor naar Zwitserland (1978) waar hij bleef wonen tot zijn dood. In de WK-cyclus die volgde op zijn vlucht moest Viktor Korchnoi louter uitkomen tegen ex-landgenoten. Zo versloeg hij in 1977 achtereenvolgens Petrosian (6½-5½), Poloegajevski (8½-4½) en oud-wereldkampioen Spasski (10½-7½).

In 1978 speelde Korchnoi tegen aartsrivaal Anatoli Karpov om de wereldtitel. Deze wedstrijd ging de geschiedenis in als de meest bizarre ooit gespeeld. Er was meer deining naast het bord dan op het bord met als meest flagrante uitschieters : Karpov eiste dat de stoel van Korchnoi werd onderzocht met behulp van X-stralen op zoek naar verboden voorwerpen. Korchnoi vroeg dan weer dat een hypnotiseur die tot Karpovs entourage behoorde werd verwijderd uit de zaal omdat hij last had van negatieve vibraties. Karpov op zijn beurt klaagde over de zonnebril van Korchnoi die het licht op het podium teveel weerkaatste. De zotste eis kwam evenwel van Viktor Korchnoi die wou dat Karpov tijdens de wedstrijd geen vruchtenyoghurt zou eten, want zijn secondanten zouden hem met de kleur van de vruchtjes signalen kunnen geven ! Er werd gelukkig ook nog een beetje geschaakt : Na eerst zeven gelijke spelen, nam Karpov resoluut de leiding met drie winstpartijen meer dan zijn uitdager, Korchnoi won één puntje terug maar moest het onmiddellijk teruggeven. Karpov leidde met 5 tegen 2 in de winstpartijen en had genoeg aan één punt om zijn wereldtitel te verlengen. Viktor De Verschrikkelijke vocht als een leeuw en kwam terug tot 5-5. Karpov herwon net op tijd zijn kalmte en versloeg Korchnoi in de volgende partij : 6-5 en Anatoli Karpov verlengde zijn wereldtitel. Na deze titelstrijd startte de schaakbond van de Sovjetunie een boycot van de matchen waar Korchnoi aan deel nam. Dit had tot gevolg dat hij een aantal jaren moeite had om uitnodigingen voor grote tornooien te krijgen. Voor het wereldkampioenschap bleef hij echter meedoen. In 1981 versloeg hij Petrosian (5.5-3.5) en Poloegajevski (7.5-6.5), waarna hij in de finale tegen Robert Hübner moest uitkomen. Hübner brak de match af bij een 4.5-3.5 achterstand en zodoende mocht Korchnoi wederom tegen Karpov aantreden in de strijd om de wereldtitel. Het ging er deze keer minder bizar aan toe, maar achter de schermen werden vuile politieke spelletjes gespeeld : Toen Korchnoi asiel kreeg in het Westen waren zijn vrouw en zoon achtergebleven in de Sovjetunie. Korchnoi Junior wou zijn vader volgen achter Het Ijzeren Gordijn, maar de autoriteiten kregen lucht van zijn driest plan. Hij werd opgepakt en naar een werkkamp gestuurd. Dat zijn niet bepaald gunstige omstandigheden voor een vader om te strijden voor de hoogste schaakeer. Viktor Korchnoi verloor dan ook met grote cijfers van Anatoli Karpov (7-11). Korchnoi is één van de weinigen die dicht bij de wereldtitel zijn geweest zonder haar te winnen. In de volgende kandidatencyclus speelde Korchnoi nog éénmaal een belangrijke rol. Niet zozeer door in 1983 van Lajos Portisch te winnen(6-3), maar door tegen Garry Kasparov te spelen. Viktor toonde heel wat sympathie voor de jonge Kasparov, waarin hij zichzelf herkende. Ook Kasparov werd naar de achtergrond geduwd door de Sovjetregering die partijgenoot Karpov liever zag schitteren aan de hoogste schaakhemel. Korchnoi begon goed, maar zakte later in en verloor met 4-7. 

In de jaren tachtig en negentig bleef Korchnoi een actief en succesvol tornooispeler; in de matchen van de kandidatencyclus speelde hij echter geen rol van betekenis meer. Hij speelde geregeld met veel succes de Olympiade voor zijn nieuwe thuisland Zwitserland, won in 2006 ‘The Bayoles Open’(Spanje) voor Tiviakov en in datzelfde jaar werd hij wereldkampioen bij de senioren. Hij blijft actief in de schaakwereld tot hij in december 2012 een beroerte krijgt. Schaken op hoog niveau wordt moeilijker en moeilijker: In 2015 laat hij nog eens van zich horen door in een exhibitiewedstrijd tegen de Duitse grootmeester Uhlmann gelijk te spelen. Het was nog één van zijn zeldzame wapenfeiten, officieel had hij zich in december 2014 teruggetrokken uit de schaakwereld en was hij met 'pensioen'.
Korchnoi was in alle opzichten een opmerkelijke speler : Hij voelde zich zowel thuis in offensieve als in defensieve partijen. Hij kon aanvallen, de tegenaanval succesrijk voeren, positioneel spelen en was een meester in het eindspel. In onderlinge partijen was hij veel beter dan Tal, Petrosian en Spassky en hield hij gelijke tred met Botwinnik en Fischer. Gedurende zijn opmerkelijke carrière versloeg hij alle wereldkampioenen van Botwinnik tot Kasparov, maar zelf wereldkampioen is hij helaas nooit geworden…